شايد براي خيلي‌ها اين سوال پيش بيايد كه اصلا پديده كبد چرب چيست و به چه علتي رخ مي‌دهد؟

نفوذ و رسوب چربي به واحدهاي كبدي هپاتوسيت نام دارد كه باعث بروز و ظهور سندرمي به نام كبد چرب مي‌شود. اگرچه از اين سندرم به عنوان يك بيماري نام مي‌بريم، اما متاسفانه علامت باليني خاصي ندارد و تنها راه شناخت آن، مشاهده افزايش آنزيم‌هاي كبدي و بررسي اتفاقي از پارانشيم‌هاي كبدي با انجام سونوگرافي روتين است و اغلب اين بيماران با شكايت از بيماري گوارشي به پزشك مراجعه مي‌كنند و پزشك نيز به طور اتفاقي با مشاهده اين آزمايش‌ها متوجه اين بيماري مي‌شود.

معمولا افرادي با وزن بيش از حد معمولي يا توده بدني بالاتر از حد طبيعي يا افراد كم‌تحرك، اما افرادي نيز به دلايل مختلف همچون مراجعه به باشگاه‌هاي بدنسازي و مصرف بيش از حد هورمون‌ها در معرض ابتلا به اين بيماري هستند. همچنين بانواني كه از هورمون‌هاي استروژن و پروژسترون (هورمون‌هاي جلوگيري از بارداري)‌ يا افرادي كه از فرآورده‌هاي كورتون براي درمان بيماري اوليه‌شان استفاده مي‌كنند، مي‌توانند مبتلا به كبد چرب شوند. در ضمن كاهش شديد وزن بيماراني كه با انجام جراحي‌هاي گوناگون روي دستگاه گوارش تحت درمان هستند نيز مي‌تواند به ايجاد كبد چرب در افراد منجر شود.

اگرچه امروزه نقش افزايش تري‌گليسيريد و كلسترول در ايجاد تصلب شرائين به اثبات رسيده است، اما افزايش چربي در ايجاد كبد چرب نيز نقش بسزايي دارد. آمارها نيز حاكي از افزايش افراد مبتلا به ديابت است. روزي اين بيمار ديابتي، مبتلا به مقاومت به انسولين در سطح بدن خواهد شد كه همين مقاومت زمينه بروز كبد چرب را در فرد فراهم خواهد كرد. متاسفانه امروزه افزايش ميل افراد جامعه بخصوص كودكان و نوجوانان به استفاده از غذاهاي آماده و پركالري و همچنين بازي‌هاي كامپيوتري و نداشتن تحرك و فعاليت‌هاي ورزشي باعث افزايش تعداد افراد مبتلا به چاقي مفرط شده است. اين بيماري در افراد الكلي بيشتر است زيرا به ازاي هر يك گرم پروتئين، 4 كيلوكالري و به ازاي هر يك گرم چربي 7 تا 9 كيلوكالري و به ازاي هر يك گرم الكل 9 كالري انرژي در بدن توليد مي‌شود. پس جاي تعجب نيست كه الكل نه‌تنها التهاب پارانشيم كبدي يا بافت كبدي (هپاتيت الكلي)‌ ايجاد مي‌كند بلكه در درازمدت باعث بروز سيروز كبدي نيز خواهد شد. بنابراين پيش‌بيني مي‌شود اگر اين روال ادامه يابد طي 10 تا 20 سال آينده اين سندرم، يكي از بيماري‌هاي شايع متابوليكي شود.

به دليل اين كه افزايش تجمع چربي در شكم، ران و باسن خانم‌ها بيشتر از مردان است و به مراتب تحرك و فعاليت بدني آنان نيز از مردان كمتر است. همچنين به علت مصرف هورمون پروژسترون و استروژن و حاملگي پياپي و نداشتن تحرك و ورزش كامل پس از هر زايمان اين بيماري در زنان شايع‌تر است.

بله، امروزه براي كمك به درمان اين بيماري از ويتامين E، داروهاي پايين آورنده چربي خون، داروهاي تنظيم‌كننده كلسترول و تري‌گليسيريد خون و داروهاي سد مقاومت انسولين مانند گلوتازون و متفورمين استفاده مي‌شود.

اگر اين سندرم در مرحله ابتدايي يا سير بيماري درمان نشود و بيمار هيچ‌گونه تلاش و كوششي براي حفظ سلامتش نكند، اين بيماري مزمن‌تر خواهد شد. مزمن‌ترشدن كبد چرب مساوي است با از بين رفتن فعاليت‌هاي سلول‌هاي كبدي كه نقش بسيار مهمي در بدن براي تصفيه داروها، متابوليسم داروها، چربي‌ها و قند خون دارد، بنابراين چنانچه فرد مبتلا به كبد چرب رويه قبلي خود را ادامه دهد، بيماري او نه‌تنها مزمن شده است، بلكه به فيبروز كبدي و در نهايت سيروز كبدي منتهي خواهد شد.

مهم‌ترين درمان كبد چرب، پيشگيري است. به همين دليل با انجام فعاليت‌هاي مستمر ورزشي به مدت 15 تا 20 دقيقه در روز كه متناسب با 4 فصل باشد مانند پياده‌روي و همچنين با تغيير رويه زندگي و خوردن غذاهاي كم‌چرب و كم‌كالري و داشتن رژيم غذايي مناسب مانند استفاده كمتر از روغن‌هاي حيواني و مصرف بيشتر سبزي‌ها و ويتامين‌ها، مي‌توان از بروز اين بيماري پيشگيري كرد. چه‌بسا افراد بيمار بايد براي پيشگيري بهتر و تدوين رژيم غذايي از متخصص تغذيه مشاوره بگيرند.

طبق آخرين بررسي كه از روي بيماران ديابتي و مبتلا به سندرم متابوليك كبد انجام شده است، هم‌اكنون حدود 3 تا 20 درصد افراد جامعه فعلي ما مبتلا به كبد چرب هستند. همچنين براساس آمارها مشاهده شده كه اين بيماري در اقشار مرفه بيشتر است.